نقدی بر پاویون ایران در نمایشگاه گردشگری اکسپو 2021
intourisma intourisma
کشورهای مختلف به‌خصوص در زمینه فناوری، نوآوری و معماری به کار می‌رود. اکسپو به سبک و سیاق امروزی برای اولین بار در شهر لندن (انگلستان) برگزار گردید و ایران نیز با تدبیر و تمهید امیرکبیر که صدراعظم ایران در عهد ناصرالدین‌شاه بود در این رویداد حضور پیدا کرد. اکسپو در قرن نوزدهم روی ارتباطات فرهنگی و نمایش داشته‌های هنری تمرکز داشت و بعد از آن موضوع طراحی غرفه‌ها هم اضافه گردید و کشورهای مشارکت کننده تلاش کردند توان هنری و معماری خود را در معرض دید جهانیان بگذارند. مثلا برج ایفل که امروزه شهرت جهانی دارد، همزمان صدمین سالگرد انقلاب کبیر فرانسه و گشایش نمایشگاه جهانی اکسپو ساخته شد. امروزه ماهیت اکسپو علاوه بر موضوعات علمی، هنری و طراحی و چیدمان غرفه، به دنیای تکنولوژی هم پیوند خورده است. البته پیش‌تر هم چنین بود و به عنوان نمونه، تلویزیون و ماشین‌تایپ برای نخستین بار در اکسپو به دنیا معرفی گردید.
اکسپو 2021 با شعار «پیوند ذهن‌ها، خلق آینده» در شهر دبی در حال برگزاری می‌باشد اما کماکان نقدهای بسیاری بر نحوه حضور ایران که در پاویونی به مساحت حدود 2000 متر و با شعار محوری «ایران؛ تمدن کهن و استوار تنوع اقوام و میزبان ملت‌ها» در این رویداد بزرگ بین‌المللی شرکت کرده، وارد می‌گردد و تقریبا اتفاق نظری وجود دارد که ایران عملکرد و نمایشی مناسب در این رویداد مهم و تاثیرگذار نداشته و نتوانسته این مرز و بوم کهن را به همراه هویت ایرانی و اسلامی به درستی در معرض نمایش همگان قرار دهد!
مجله «آرشیتکچرال دایجست» نوشته، غرفه ایران با الهام از قصه‌های هزار و یک شب ساخته شده و شامل فضاهای جداگانه در یک محوطه به‌جای ساختمانی یکپارچه است. هر فضا با پرده‌ای از مهره‌های برنزی‌رنگ معین شده که به گفته سازنده‌اش، استعاره‌ای از تضاد بین آسمان و زمین است. در توضیحات سازنده آمده: «پاویون ایران به‌جای یک ساختار محکم، یک شبکه ریزوماتیک از ارتباطات است که روایت‌های متفاوتی از تاریخ معاصر ایران ارائه می‌دهد. با این‌حال، روایت مبهم است، از جهاتی مانند تاریخ پرتلاطم خود این کشور. این بستگی به مسیر خاصی دارد که بازدیدکنندگان تصمیم می‌گیرند در پیش بگیرند که نشان‌دهنده نسخه خاص خودشان از تاریخ معاصر ایران است». برخلاف دیگر کشورها که روی موضوعاتی نظیر آینده، دانش و هوش مصنوعی تمرکز کرده‌اند، غرفه ایران برای جذب مخاطب روی نمایش سنت‌هایش نظیر قالی، ظروف تاریخی و عروسک‌های محلی تمرکز کرده است طبق ادعای برخی بازدیدکنندگان اکسپو دبی، طراحی و خلاقیت غرفه کشورهای قطر، تاجیکستان و ایران نسبت به دیگر کشورها ضعیف‌تر است و بازدیدکننده چندانی از آن استقبال نکرده است.
ناهماهنگی در جلسات برگزاری و تصمیم‌گیری درباره اکسپو از دو سال پیش بین مدیران تصمیم گیر در کشور یکی از دلایل عدم موفقیت در برنامه‌ریزی این رویداد است. عدم سیاست‌گذاری مشخص در طراحی پاویون ایران در مقایسه با سایر کشورها نیز کاملا مشهود است. پاویونی که هیچ سنخیتی نه به ارزش‌های تاریخی این کشور دارد و نه معرف ارزش‌های انسانی و اسلامی و پیام های انقلاب اسلامی است. حتی پاویون ایران هیچ اعتبار و سنخی با شعار اکسپو و محور تعیین شده توسط برگزارکنندگان خارجی هم ندارد! و فقدان استراتژی کاملا در پاویون ایران در این رویداد مشهود است. بخشی از نقدها نیز به سمت شرکت متولی برگزاری پاویون ایران در اکسپو بر می‌گردد و جالب اینجاست که متولی اصلی پاویون ایران در اکسپو 2020 دبی، در رزومه خود سه نمایشگاه را به عنوان سوابق اجرایی در بخش گردشگری نام برده است؛ فیتور اسپانیا بدون تعیین سال برگزاری که البته مجری آن تا کنون کانون اتومبیلرانی و جهان‌گردی بوده است، ITB برلین 2020 که به دلیل کرونا برگزار نشد و اکسپو 2020 دبی که درحال برگزاری است. شرکتی با پسوند «ادبی» که مرور سوابق آن نشان می‌دهد تاکنون بیشتر در حوزه فرهنگ فعالیت داشت، اما به عنوان مجری برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی گردشگری معرفی شده است از ایرادات اساسی دیگر که به پاویون ایران مربوط است مدل حضور فعالان گردشگری به‌ویژه استان‌ها در اکسپو دبی است که مشابه نمایشگاه کتاب تهران است که غرفه‌داران تنها به چینش کتاب‌ها و مراجعه خریداران بسنده می‌کنند!
در یک ارزیابی کلی از حضور ایران در این رویداد بین‌المللی گردشگری می‌توان استناد کرد به نظر آقای جعفری، یکی از فعالین حوزه کسب و کار‌های نوین و کارآفرینی که با گلایه از وضعیت تاسف‌آور غرفه ایران در اکسپو دبی نوشت: «پاویون امسال ایران در اکسپو علیرغم هزینه چند ده میلیارد تومانی همچنان که حدس میزدیم افتضاحی بیش نبود...»
گالری
